Οι πρακτικές των γονέων για τη θρέψη των παιδιών
Οι γονείς μπορούν να επηρεάσουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους τη διατροφική συμπεριφορά των παιδιών τους. Για παράδειγμα, όπως η υπερβολική διαθεσιμότητα λιπαρών τροφών και γλυκισμάτων είναι λάθος τακτική, έτσι και η απαγόρευσή τους επιφέρει αρνητικό αποτέλεσμα.
α) Η μειωμένη διαθεσιμότητα ή/και η απαγόρευση της κατανάλωσης ορισμένων τροφίμων τα κάνει πιο ελκυστικά και είναι πιθανότερο για τα παιδιά να επιλέξουν να τα καταναλώσουν σε καταστάσεις όπου οι γονείς δεν είναι παρόντες, όπως στο σχολείο ή σε κάποιο φιλικό σπίτι. Όσον αφορά το σχολείο, είναι σαφώς σημαντικό να υπάρχει σύσταση προς τα σχολικά κυλικεία να μην διαθέτουν προϊόντα διατροφής που είναι πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη, αλλά αυτό από μόνο του δεν αποτελεί τη λύση. Το παιδί πρέπει να έχει αναπτύξει την ικανότητα να επιλέγει από μόνο του τι θα τρώει και να ελέγχει την κατανάλωση των «απαγορευμένων» τροφών.
β) Η παρουσίαση ενός φαγητού μπορεί να επηρεάσει την αποδοχή του από ένα παιδί, καθώς οι προτιμήσεις των παιδιών επηρεάζονται από την εμφάνιση του γεύματος, την παρουσίασή του και τον τρόπο μαγειρέματος. Οι τροφές γίνονται πιο εύκολα αποδεκτές από τα παιδιά όταν:
είναι τρυφερές ζουμερές, τραγανές και χρωματιστές
δεν είναι σκληρές και ξηρές
είναι διαχωρισμένες εξαρχής στο πιάτο και όχι ανακατεμένες (π.χ. ξεχωριστά το κρέας από το ρύζι)
οι γεύσεις δεν είναι έντονες. Τα παιδιά έχουν μεγαλύτερο αριθμό γευστικών καλύκων, γεγονός που τα καθιστά πιο ευαίσθητα στη γεύση, και επομένως ένα γεύμα έντονα αλμυρό ή με πολλά μπαχαρικά και έντονες γεύσεις είναι πολύ πιθανό να δυσαρεστήσει το παιδί, με αποτέλεσμα να μην το καταναλώσει.
γ) Η τακτική της επιβράβευσης για τρόφιμα, που οι γονείς επιθυμούν τα παιδιά τους να καταναλώσουν, ενδέχεται να έχει απρόσμενα αποτελέσματα.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποφεύγονται τέτοιου είδους συμπεριφορές από τους γονείς, αφού επηρεάζουν αρνητικά τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών και μπορεί να οδηγήσουν σε:
διάκριση των τροφίμων σε καλά και κακά
μείωση της κατανάλωσης τροφίμων, για τα οποία ασκήθηκε πίεση στο παιδί να τα καταναλώσει ή δόθηκε στο παιδί επιβράβευση, όταν τελικά τα κατανάλωσε, ακόμα και μετά την ενηλικίωση
υπερκατανάλωση των τροφίμων που οι γονείς χρησιμοποιούν ως «δώρα» (συνήθως γλυκά) για να επιβραβεύσουν το παιδί τους, όταν αυτό καταναλώσει το επιθυμητό γι’ αυτούς τρόφιμο
έντονη αναζήτηση τροφίμων που ο γονιός έχει «απαγορεύσει» στο παιδί
ανάπτυξη μη υγιούς σχέσης με το φαγητό.
Ορθή χρήση της επιβράβευσης σημαίνει να είναι λεκτική (π.χ. ένα «μπράβο») παρά υλική, μικρή παρά μεγάλη και να αφορά την ποιότητα και όχι την ποσότητα της αλλαγής (π.χ. «μπράβο που το δοκίμασες» και όχι «μπράβο που το έφαγες όλο»). Αν, παρ’ όλα αυτά, η επιβράβευση δεν είναι λεκτική, προτιμήστε να μη σχετίζεται με τρόφιμα, αλλά με σωματική δραστηριότητα (π.χ. «Αν φας τη σαλάτα σου, θα πάτε το Σάββατο για μπάλα με τον μπαμπά»).
Συμπερασματικά, οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της διατροφικής συμπεριφοράς του παιδιού, λειτουργώντας κυρίως ως πρότυπα. Δεν υπάρχουν «καλά» και «κακά» τρόφιμα, αλλά «καλές» και «κακές» διατροφικές συνήθειες.