Ενεργειακό Ισοζύγιο

Το Ενεργειακό Ισοζύγιο είναι μια "ζυγαριά", που από τη μία μεριά τοποθετούμε τις θερμίδες- ενέργεια που προσλαμβάνουμε από τα φαγητά και τα ροφήματα που καταναλώνουμε και από την άλλη τις θερμίδες- ενέργεια που “καίμε”.


 

Ενεργειακό Ισοζύγιο=Ενέργεια που Προσλαμβάνουμε - Ενέργεια που Δαπανούμε

'Όταν η ενέργεια που παίρνουμε (από όλα τα τρόφιμα και τα ποτά) ισοδυναμεί με την ενέργεια που "καίμε" (μέσω του μεταβολισμού, της σωματικής δραστηριότητας και στην περίπτωση των παιδιών και της ανάπτυξης), το σώμα βρίσκεται σε «ενεργειακό ισοζύγιο». Όταν πάρουμε περισσότερη ενέργεια από όση θα "κάψουμε", λέμε ότι το σώμα βρίσκεται σε κατάσταση θετικού ενεργειακού ισοζυγίου, ενώ όταν "καίμε" περισσότερη ενέργεια από όση παίρνουμε από τις τροφές, το σώμα είναι σε κατάσταση αρνητικού ισοζυγίου. 

Θετικό Ενεργειακό Ισοζύγιο = Αύξηση Βάρους

Με το πέρασμα του χρόνου το θετικό ενεργειακό ισοζύγιο (όταν οι θερμίδες που τρώμε είναι περισσότερες από αυτές που καίμε) θα οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους. Στα παιδιά η αύξηση του σωματικού βάρους είναι κάτι που σαφώς επιδιώκουμε για να επέλθει ανάπτυξη, αρκεί αυτή η αύξηση να γίνεται με το σωστό ρυθμό και σε συνδυασμό με την αύξηση του ύψους. 

Αύξηση βάρους σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που προτείνουν οι καμπύλες ανάπτυξης οδηγεί σε υπέρβαρο και παχυσαρκία. Αντιστοίχως, με τον καιρό, ένα αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο θα προκαλέσει απώλεια βάρους. 

Λίγα λόγια για την Ενεργειακή Πρόσληψη

Κάθε μέρα, ο οργανισμός μας χρειάζεται «ενέργεια» για τις διάφορες λειτουργίες του αλλά και για τις δραστηριότητές του. Την ενέργεια που χρειαζόμαστε καθημερινά (και την οποία τη μετράμε με τις «θερμίδες») την παίρνουμε με τα διάφορα τρόφιμα και ροφήματα που καταναλώνουμε καθημερινά. Καθένας από εμάς, έχει τις δικές του ανάγκες για ενέργεια, ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το βάρος, το ύψος, τη σωματική δραστηριότητα, κλπ. 
Η ενέργεια που απορροφάμε μέσω της πρόσληψης τροφής είναι κοινά γνωστή ως ενεργειακή πρόσληψη και είναι το καύσιμο του σώματός μας. Κάθε τρόφιμο περιέχει συγκεκριμένη ποσότητα ενέργειας, η οποία εξαρτάται από τη σύστασή του σε μακροθρεπτικά συστατικά. Τα μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη) είναι θρεπτικά συστατικά που παρέχουν θερμίδες, δηλαδή ενέργεια.

Πιο συγκεκριμένα: 

• Οι υδατάνθρακες παρέχουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο.
• Οι πρωτεΐνες παρέχουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο.
• Τα λίπη παρέχουν 9 θερμίδες ανά γραμμάριο.

Αυτό σημαίνει ότι αν ένα τρόφιμο περιέχει 5 gr υδατανθράκων ή πρωτεϊνών παρέχει 20 θερμίδες, ενώ ένα τρόφιμο με περιεκτικότητα 5 gr λίπους παρέχει 45 θερμίδες. 

Φαίνεται λοιπόν πως ένας καλός τρόπος μείωσης των θερμίδων στο φαγητό μας είναι η μείωση λίπους. Ωστόσο, το λίπος παίζει σημαντικό ρόλο για τον οργανισμό μας, αφού είναι φορέας των λιποδιαλυτών βιταμινών (A, D, E, K) και των απαραίτητων λιπαρών οξέων, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τη γευστικότητα της δίαιτας. Έτσι, όταν επιχειρούμε να μειώσουμε την ενέργεια που προσλαμβάνουμε, πρέπει να μειώσουμε το λίπος, αλλά όχι να το "εξαφανίσουμε" από τη διατροφή μας. Το ίδιο ισχυεί φυσικά και για τα υπόλοιπα μακροθρεπτικά συστατικά της τροφής.  

Λίγα λόγια για την Ενεργειακή Δαπάνη

Το σώμα μας δαπανά ενέργεια συνεχώς όταν:

• βρίσκεται σε ηρεμία, χωρίς να εκτελεί καμία απολύτως δραστηριότητα. Οι θερμίδες που "καίμε" σε κατάσταση ηρεμίας ονομάζονται Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός. Είναι η ενέργεια που απαιτείται για ζωτικές ανάγκες του οργανισμού (π.χ. αναπνοή, λειτουργία καρδιάς, αιματική κυκλοφορία) και αποτελεί το 60-70% των ολικών ημερήσιων αναγκών μας.
• προσλαμβάνει τροφή. Μια ποσότητα ενέργειας δαπανάται για την πέψη, απορρόφηση και αποθήκευση του φαγητού που τρώμε στο σώμα μας. Αποτελεί περίπου το 10% των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών μας σε ενέργεια.
• βρίσκεται σε όποια κίνηση ή δραστηριότητα κάνουμε και περιλαμβάνει κάποιο ενεργειακό κόστος. Το συνολικό ημερήσιο ενεργειακό κόστος της σωματικής μας δραστηριότητας αποτελεί συνήθως το 20 με 30% της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης μας και ποικίλει ανάλογα με το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας (όσο πιο ενεργητικοί είμαστε, τόσο περισσότερη ενέργεια δαπανάμε).