Υγεία και Πρόληψη

Είναι γνωστό ότι η προσχολική και η πρώτη σχολική ηλικία είναι μια κρίσιμη περίοδος τόσο για τη σωματική και τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού όσο και για την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών στον τρόπο ζωής[i]. Η ανάγκη θεμελίωσης των υγιεινών συνηθειών από την προσχολική ηλικία ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι υγιεινές συνήθειες όσο μεγαλώνουν τα παιδιά μειώνονται, για επανακάμψουν μετά την ενηλικίωση[ii].

Ο όρος «υγιεινές συνήθειες» στοχεύει στην ευρύτερη υγεία του ατόμου και περιλαμβάνει την υγιεινή διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα, καθώς και την καλή φυσική και ψυχολογική υγεία[iii]. Η υγεία έχει κατά καιρούς οριστεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Στον προηγούμενο αιώνα η υγεία ήταν άμεσα συνδεδεμένη με την έλλειψη της ασθένειας, ενώ τον τελευταίο καιρό συνδέεται με σωματικούς, νοητικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) διαμόρφωσε το 1946 τον ορισμό για την υγεία, που αποτελεί σήμερα την επικρατέστερη και πιο γνωστή προσέγγιση για τον προσδιορισμό της. Έτσι, «υγεία είναι η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι η απλή απουσία της αρρώστιας ή της αναπηρίας»[iv].

Για τη διαφύλαξη της υγείας του πληθυσμού εφαρμόζονται προγράμματα πρόληψης και προγράμματα παρέμβασης, που στοχεύουν στην αποφυγή συμπεριφορών που μπορούν μακροπρόθεσμα να βλάψουν την υγεία τους.

Το σχολείο λοιπόν αποτελεί το σημείο κλειδί για την προαγωγή της υγείας, με κύριο εργαλείο τα προγράμματα αγωγής υγείας, τα οποία δεν αποβλέπουν μόνο στην τεκμηριωμένη και αντικειμενική προσέγγιση των θεμάτων που πραγματεύονται, αλλά δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη επικοινωνιακών, διανοητικών και πρακτικών δεξιοτήτων στα παιδιά, ώστε ενεργά να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που σχετίζονται με τη βελτίωση του επιπέδου της υγείας και της ποιότητας της ζωής τους γενικά[v]. Τα σχολεία αποτελούν τον πιο ιδανικό χώρο για την υλοποίηση προγραμμάτων αγωγής υγείας, γιατί πάρα πολλά παιδιά φοιτούν καθημερινά σε αυτά και μαζί τους μπορεί να επηρεαστούν το προσωπικό του σχολείου, οι οικογένειες των παιδιών και η κοινωνία. Είναι σημαντικό ότι τα μηνύματα για την προαγωγή της υγείας μπορούν να δοθούν κατά τη διάρκεια του κατάλληλου αναπτυξιακού σταδίου των παιδιών, στο οποίο διαμορφώνονται τα προσωπικά πιστεύω, οι στάσεις και οι δεξιότητες τους. Τα παιδιά μέσω των παρεμβάσεων μπορούν να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να παίρνουν υγιεινές αποφάσεις και να υιοθετήσουν έναν υγιεινό τρόπο ζωής, καθώς αυτά διαμορφώνονται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από την παιδική ηλικία[vi].

Πηγές:

[i] (Τζόλια, Α. – Πολλάτου, Ε. – Ζαχοπούλου, Ε. (2006). Καταγραφή των γνώσεων παιδιών προσχολικής ηλικίας σε θέματα διατροφής, φυσικής δραστηριότητας και υγιεινής. Άθληση και Κοινωνία, 41, 26-34.

[ii] (Canadian Pediatric Society (2002). Healthy active living for children and youth – Position statement. Journal of Pediatric Child Health, 7(5), 339-345.).

[iii] (Group Health Associates Physicians & Surgeons (2002). Ανακτήθηκε την 15-7-2014, από http://www.cgha.com.).

[iv] (ΥΠΕΠΘ (2000). Αγωγή Υγείας. Καρδιαγγειακά Νοσήματα, Φυσική Άσκηση).

[v] (Αθανασίου, Κ. (2000). Αγωγή Υγείας. Θεσσαλονίκη, β’ έκδοση)

[vi] ((Kwan, S. – Petersen, P. – Pine, C. – Borutta, A. (2005). Health promoting schools: an opportunity for oral health promotion. Bulletin of the World Health Organization, 83, 677-685)